K Vitamini Hangi Besinlerde Vardır?
K vitamini normal kemiklerin ve kan pıhtılaşmasının korunmasına katkıda bulunmasıyla bilinir. (1) Yağda çözünen bir vitamindir. Karaciğer, bu vitaminden dört protein sentezler. Bu faktörler kanın pıhtılaşması açısından önemlidir.
Pıhtılaşma sürecinde işe yarar proteinleri üretmek amacıyla vücut, K vitaminine ihtiyaç duyar. K vitamini eksikliği olanların vücudunda bu proteinin yeterli seviyede olmadığı tespit edilir. Bununla beraber bebeklerde de yetişkinlerde de bu vitaminin eksikliğine ender rastlanır.
K vitamininin yetişkinler için önerilen günlük alım düzeyi miktarı 90-120 mcg’dır.(2) Koyu yeşil yapraklı sebzeler, lahana, ıspanak, pazı, brokoli, bürüksel lahanası, karnabahar, kuşkonmaz, şalgam, pancar yaprağı ve maydanoz K vitamini bakımından zengin sebzelerdir.
Çilek, kivi, üzüm, böğürtlen, yaban mersini, incir, avokado, nar ve incirle birlikte, fındık, ceviz, kaju da K vitaminini iyi oranda bulundurur. (2)
K Vitamini Neden Gereklidir?
Araştırmalar değerlendirildiğinde yetersiz K vitamini almakla kemik erimesi arasında bağlantı olduğu da belirtilir. K vitamininin kemikleri koruduğu ve kemik yoğunluğunu artırdığı saptanmış durumdadır. Bu nedenle kemik kırıklarına karşı bu vitaminin yeterli miktarda alınmasına özen gösterilmelidir. (3)
K vitamini nelerde var olduğuyla ilgili bilgiler ve aynı zamanda hangi tür K vitaminin nelere iyi geldiği bu açıdan bilinmesi gerekenlerin başında gelir. Eksikliğinde kişiler kanamaya daha yatkın hale gelir. K1 ve K2 vitaminlerinin haricinde sentetik olarak üretilen K vitamini hali de vardır. K3 olarak bilinen bu vitamin toksik etki gösterir.
K Vitamini Eksikliğinde Belirtiler
K vitamini eksikliğinin belirtilerine yenidoğan evresindeki bebeklerde daha sık rastlanır. Pek çok besinde bulunması ve sindirim kanalındaki bakteriler tarafından üretilebilmesi sebebiyle, yetişkinlikte bu vitamin eksikliğine daha az rastlanır. Tüm bunlara rağmen bazı sağlık sorunları ya da çeşitli ilaçların kullanımı sonrasında, K vitamini eksikliği görülebilir. K vitamini eksikliğinde ortaya çıkan belirtiler şu şekildedir;
- Vücutta kolay morluk oluşumu
- Tırnakların altında küçük kan pıhtılarının görülmesi
- Vücutta yer alan mukozal membranlarda kanama görülmesi
- Dışkının içinde yer alan kana bağlı olarak koyu renk görünümü
- Yenidoğan bebeklerin göbek bağının kesilmesiyle kanama oluşması
- Cilt altı veya sindirim kanalı boyunca ortaya çıkan kanamaların tespit edilmesi
Bu belirtiler dışında yenidoğan döneminde K vitamini eksikliğinde, beyin içi kanama gibi yaşamı tehdit eden sorunlarla karşılaşılabilir. K vitamininin nelerde olduğuyla ilgili sorular, özellikle bebekler için annelerin beslenme düzeninde dikkat çeker. Bu konuda öncelikle K vitamini ölçümü yapılmalı ve emziren anneler için gerekliyse tedavi süreci başlatılmalıdır. Böylece hem anne hem de anneden beslenen bebek için, ideal seviyeye ulaşmak mümkün olur. Anne sütüyle beslenen ve henüz K vitamini almamış bebeklerde, bu vitamin değeri eksik olabilir. (8)
Bu vitaminin vücutta eksikliği tespit edildiğinde, damar ya da ağız yoluyla takviye alınması da uzman doktor tarafından tavsiye edilir. Kapsül şeklinde kullanılan takviyeler günlük 1 veya 2 adet şeklinde 1 ay kadar kullanılabilir.
Kaynakça
1) 01.2017 tarih ve 29960 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği
2) Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER), 2019.
