Afta Ne İyi Gelir?

Aktif Yaşam Önerileri, Sağlık Önerileri

Halk arasında ağız yaraları olarak da bilinen aftöz lezyonlar, ağrılı kaşıntı ve yanma hissi ile karakterize ağız ülserleridir. (1) Yaygın olarak görülen 1 cm’den küçük, dudak içerisinde beyaz bir kabarıklık ile beliren minör aftlardır. Normal şartlarda iki hafta içerisinde kaybolsa da 4 ile 6 hafta süren lezyonlar da görülebilir. Bu tip aftlarda biyopsi, ağrılı süreçlerde ise lazer veya ilaç tedavisi önerilir. Afta ne iyi gelir sorusuna cevap olarak daha yaygın tedaviler arasında ağrı kesiciler, kortikosteroidli pomatlar kullanılabilir. Bulaşıcı olmayan aftlar büyüklüğüne bağlı olarak yemek yemede, konuşmada, ağız hijyeninde engeller yaratabilir. Net bir neden öne sürülmemiş olsa da demir, folik asit, B vitamini eksikliği, stres gibi tetikleyiciler aft oluşumunda rol oynayabilir. (2)

Aft Oluşumunu Tetikleyen Nedenler

Araştırmalar birden fazla faktörün afta neden olabileceğinden şüpheleniyor olsa da kesin neden belirsizliğini korur. (3) Siz de afta ne iyi gelir sorusunun yanıtını merak ediyorsanız öncelikle nedenlerini inceleyebilirsiniz. Aft oluşumunu tetikleyen olası nedenleri şu şekilde sıralamak mümkündür: (4)

Diş operasyonları, fazla fırçalama, spor yaralanmaları, yanak içerisinde ısırıklar nedeniyle meydana gelen yarıklar
İçeriğinde SLS (sodyum lauril sülfat) bulunan bazı ağız gargaraları ve diş macunları
Gıda hassasiyetleri, özellikle çikolata, kahve, çilek, yumurta, kuruyemiş, peynir, baharatlı ve asitli gıdalar
B12 vitamini, çinko, folik asit, demirden yoksun beslenme
Ağızda belirli bakterilere karşı gelişen alerjik yanıt
Helicobacter pylori, peptik ülserlere neden olan bakteriler
Menstrüasyon sırasında meydana gelen hormonal değişimler
Duygusal stres
Çölyak hastalığı
Ülseratif kolit ve Crohn gibi inflamatuar hastalıklar
Bağışıklık sistemini baskılayan HIV/AIDS

Aft ve uçuk genellikle aynı semptomları gösterdiği için birbiriyle karıştırılabilir. Aft ağızda oluşur, bulaşıcı değildir ve virüsler aft oluşumuna neden olmaz. Uçuklar ise içinde su olan kabarcıklar şeklinde kendini gösterir. Aft ağızdaki tüm bölgelerde görülebilirken uçuk genellikle ağızda damak çatısı gibi aktif olmayan bölgelerde ortaya çıkar. Uçuk bulaşıcıdır ve virüslerden kaynaklanır. (5)

Aftın Yaygın Görülen Belirtileri

Aftın belirti ve semptomları ülserasyonların başlamasından bir veya iki gün önce oral mukozada yanma veya rahatsızlık hissi ile kendini gösterir. Başlangıçta 1-2 gün boyunca noktasal bir papül olarak ortaya çıkar. İlerleyen 3-4 gün içinde kademeli olarak maksimum boyutuna ulaşır ve stabilize hale geçer. Genellikle iç dudaklarda, yanakların iç kısmında ve dilde lokalizedir. Aftın en yaygın şekli olan minör aftöz ülserasyonlar 1 cm’den küçük çapta, yuvarlak ve oval şekilde, sarı veya gri ölü hücre tabakasına sahiptir. İltihaplı kırmızı bir hare ile çevrilidir ve 7-14 gün içinde iyileşir. Majör aftöz ülserler ise 2-3 cm çapa sahiptir ve daha derindir. Sınırları daha düzensiz olabilir. İyileşmesi aylar sürebilir, iyileşme sonrası iz bırakabilir. (6)

Aft Oluşumunu Önleyici ve Tedavi Edici Uygulamalar

Aft, reçeteli veya reçetesiz tedavilerle, yeme alışkanlıklarının düzenlenmesiyle ve hijyen uygulamalarıyla önlenebilir. Minör aft durumları müdahale olmadan iyileşebilir ve kendiliğinden kaybolabilir. Seyrini değiştiren aftlar veya tekrarlayan aftöz rahatsızlıklar için kesin bir tedavi olmamakla birlikte uygulanan bazı yöntemler ağrıyı, rahatsızlık hissini ve olası komplikasyonları önler. Aft tedavisi semptomların aksine iltihabın azalmasına ve bakteriyel enfeksiyonları önlemeye yönelik çözümler içerir. (7) Tedaviler içerisinde steroidli ağız gargaraları, topikal anestezikler, antiseptik merhemler ve besin takviyeleri sayılabilir.

Reçeteli/Reçetesiz Tedaviler

Aft tedavisi semptomları hafifletmek için reçeteli veya reçetesiz ilaç tedavilerini içerebilir. Doktorunuz veya danışacağınız sağlık uzmanı aft tedavisi için aşağıda yer alan medikal ürünlerden bir veya birkaçını önerebilir: (8)

Benzokain gibi topikal anestezikler
Hidrojen peroksit, klorheksidin veya deksametazon içeren ağız gargaraları

Fluosinonit, beklometazon veya hidrokortizon hemosüksinat gibi kortikosteroid merhemler
Doksisiklin gibi antibiyotikler (genelikle tekrarlayan vakalarda önerilir)

Önleyici Bakım Uygulamaları

Çoğu aft 10 ila 14 gün içerisinde kendiliğinden düzelir. Aft çeşidine bağlı olarak iyileşmeyi hızlandırmak mümkündür. Uzmanlar tarafından uygulanan tedavi yöntemlerine ek olarak komplikasyon ve tekrarlama riskini düşürecek yöntemleri şu şekilde sıralamak mümkündür: (9)

Aft iyileşene kadar baharatlı ve ekşi gıdaların tüketimini sınırlamak
Bol sıvı tüketmek
Ağzı düzenli olarak 4 dakika boyunca ılık, hafif tuzlu suya çalkalamak
Günde 2 defa gargara kullanmak
Dişleri yumuşak bir diş fırçası kullanarak temizlemek
Altta yatan tıbbi durumları tespit etmek
Dengeli ve besleyici bir beslenme programı uygulamak

Aft Tedavisinde Beslenme

Beslenme ağız sağlığının önemli bir belirleyicisidir. Çürük, periodontal hastalıklar, aft ve uçuk gibi ağız hastalıklarının gelişimini ve ilerlemesini etkileyebilir. Vücudun beslenme ihtiyaçlarını tamamlayan mikro (vitamin ve mineraller) ve makro (karbonhidrat, protein ve yağ) besinler rutin olarak tüketilmesi gereken gıdaları ifade eder. Çalışmalar mikro ve makro besinler, vitaminler, farklı pH özellikleri ve bunların tüketimi ile ilgili alışkanlıklar gibi beslenme faktörlerinin ağız boşluğu üzerinde etkili olduğunu gösterir. (10) Aft oluşumu aşamasına dahil olduğu düşünülen vitamin ve minerallerden bazıları şunlardır: (11)

Vitamin eksiklikleri: B1(tiamin), B2(riboflavin), B6(piridoksin), B12, C. (12)

Mineral eksiklikleri: Çinko, folik asit, demir, selenyum, kalsiyum (13)

B vitamini eksikliği tekrarlayan aftöz stomatit, hipomineralizasyon, keiloz, keilitis, ağız kokusu, stomatit, burun çevresi döküntüleri, disfaji gibi ağız sağlığını etkileyen birden fazla rahatsızlığa neden olabilir. (14) Bağışıklığı destekleyen özel formülü ile Immunace vücudun ihtiyacı olan vitamin ve mineral desteğini karşılamaya yardımcı olur. Bağışıklık sisteminin normal fonksiyonunu destekleyen Immunace ile aft oluşumunu önleyebilir, genel sağlığınıza katkıda bulunabilirsiniz.

Kaynaklar:

Aktif Yaşam Önerileri, Sağlık Önerileri