Saç Kırılması Nedir? Nasıl Önlenir?
Saç kırılması, pek çok çok kişinin hayatının belirli dönemlerinde karşılaştığı bir problemdir. Hava kirliliği, ısı, yanlış saç bakım uygulamaları, sağlıksız beslenme gibi çeşitli faktörler zamanla saçların zarar görmesine neden olabilir. Yıpranan saçlar kırılmaya daha yatkındır. Peki saç kırılması nedir, saç kırılması neden olur, saç kırılması nasıl önlenir? Bunlar gibi soruların cevapları ve saçtaki kırıklar hakkında merak ettikleriniz için detayları inceleyebilirsiniz.
Saç Kırılması Nedir?
Saçlar normal şartlarda ömrünü büyüme, gerileme ve dinlenme dönemi olmak üzere 3 dönemde tamamlar. Ancak çeşitli nedenlerle saç hasar görebilir. Saçta meydana gelen yıpranma saçın zayıflamasına, kırılmasına ve sonucunda da saç kaybına neden olabilir. Saç kırılması saçın kuruluk, yıpranma gibi nedenlerle iki veya ikiden fazla parçaya ayrılması olarak tanımlanabilir. Saç kırılması birkaç farklı şekilde meydana gelebilir. Başlıca saç kırılması çeşitlerinden bazıları şu şekildedir:
- İkiye bölünmüş saç uçları: Saç kırıkları içerisinde en yaygın rastlanan kırılma çeşidi ikiye bölünmüş saç uçlarıdır. İkiye bölünmüş saç uçları genellikle saçın dışında bulunan koruyucu tabakanın (kütikül) aşınması ve altındaki hücrelerin açığa çıkmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Kütikül tabakasının altındaki kortikal hücreleri katikülle kıyaslandığında daha zayıftır. Daha zayıf olan bu hücreler ufak bir sürtünme darbesiyle ikiye ayrılabilir. İkiye bölünmüş saç uçları genellikle uzun süre saçın aşınmasına ve yıpranmasına bağlı olarak ortaya çıkar.
- Kısmi bölünmüş saç uçları: Kısmi bölünmüş saç uçları aşınma ve yıpranmadan ziyade saçın kuruması, zarar görmesi ve bakımsız olması gibi sebeplere bağlı olarak meydana gelir. Bu tip kırılmada saç teli belirli bir noktada zayıflar ancak tamamen ayrılmaz. Kısmı bölünmüş saç uçları olan kişilere, yüksek ısı gibi faktörleri ortadan kaldırmak veya düzenli olarak bakım yağları ile saça bakım yapmak kırık saç uçlarını onarmalarına yardımcı olabilir.
- Ağaç görünümlü saç kırıkları: Bazı kişilerde görülen saç kırıkları ağaç görünümü andırabilir. Saçın aşırı yıprandığı ve hasar gördüğü durumlarda bu tip saç kırıklarına daha sık rastlanır. Ağaç görünümlü saç kırıkları saç telinin birden fazla parçaya ayrıldığı durumlarda görülür. Bu tip saç kırılmasında saç telleri, dalları olan bir ağacı andırır.
- Çatal tipi saç kırılması: Çatal tipi saç kırılmasında saç teli üç parçaya ayrılır. Bu tip kırılmalar genellikle saç derisi nem dengesini kaybettiğinde ortaya çıkar.
Saçlar Neden Kırılır?
Saç kırıkları hem erkeklerde hem de kadınlarda görülen yaygın bir sorundur. Çeşitli faktörlerin etkisiyle saç kırıkları görülebilir. Peki saç kırıklarına ne sebep olur? Başlıca saç kırılması nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Yıkama işlemi sırasında yanlış şampuan seçimi
- Saç kremi kullanmamak
- Saçı kurularken havluyla ovalamak
- Fön makinesi, maşa gibi saça yüksek ısı veren cihazları sık kullanmak
- Lastik toka kullanmak
- Saçı aşırı yıkamak
- Saç şekillendirici ürünleri uzun süre kullanmak
Yukarıda sayılan çevresel faktörlerin yanı sıra bazı araştırmalar yoğun stresin saç kayıplarına ve saç kırıklarına neden olabileceğini gösterir. (1) Ayrıca biotin gibi vitaminlerin, çinko ve selenyum gibi minerallerin eksikliği halinde de saçın normal yapısı bozulabilir. (2)
Saç Kırılmasını Önlemek için Neler Yapabiliriz?
Saç kırılması sorunu yaşayan pek çok kişi saç uçlarındaki kırıklardan kurtulmak için saç kestirmeyi tercih edebilir. Çoğu zaman saç kırıklarını iyileştirmenin saçları kestirmekten başka bir yolu da yoktur. Bu nedenle saç kırıkları oluşmadan önce onların oluşmasını önlemek gerekir. Saç kırılmasını tamamen önlemek mümkün olmayabilir. Ancak saç kırılması riskini en aza indirmek mümkündür. Peki saç kırılması nasıl önlenir? Saç kırılmasını önlemek için öncelikle saç kırılmasına neden olan faktörün iyi belirlenmesi gerekir. Yaşam tarzında yapılan bazı değişiklikler veya saç bakımı alışkanlıklarının değiştirilmesi saç kırılmasını önlemeye yardımcı olabilir. Saç kırılmasını önlemenin bazı yolları şu şekildedir:
- Sağlıklı ve dengeli beslenmek: Bazı vitamin ve mineral eksikliklerine bağlı olarak saç kaybı, saç kırılması gibi sorunlar ortaya çıkabilir. B7 vitamini olarak da bilinen biotin, normal saçın korunmasına katkıda bulunur. Ayrıca selenyum ve çinko mineralleri de normal saçın korunmasına katkıda bulunur. (3) Biotin, selenyum ve çinko bakımından zengin gıdaların tüketilmesi ve/veya ihtiyaç olması halinde gıda takviyesi kullanılması saç kırıklarını önlemeye yardımcı olabilir.
- Saça nazik davranmak: Saçlar dışarıdan gelen darbelere karşı hassastır. Bu nedenle saça ve saç derisine nazik davranmak önemlidir. Şampuan sürdükten sonra saçları ovmak yerine şampuanın su ile birlikte saçtan akmasını sağlamak saçtaki hasarı önlemeye yardımcı olabilir. Bunun yanı sıra saçı havluyla kurulamak sürtünmeye bağlı olarak saçta zedelenmeye ve saç kırılmasına neden olabilir. Bu nedenle mümkün olduğunca saçı ovmamaya özen göstermek gerekir.
- Saç kremi kullanmak: Her şampuandan sonra saç kremi kullanmaya özen gösterilmesi saçtaki kuruluğu azaltarak saç kırılmasını önlemeye yardımcı olabilir.
- Saça aşırı ısı veren işlemlerden uzak durmak: Fön makinesi, maşa, düzleştirici gibi ısı kaynağı olan saç şekillendirici cihazların sık kullanılması saçın protein yapısının değişmesine ve saç kuruluğuna neden olabilir. Bu nedenle mümkünse saçı yıkadıktan sonra kendiliğinden kurumaya bırakmak veya ısı veren cihazları düşük ayarda kullanmak gerekir.
- Kimyasal ürünlerin kullanımını sınırlandırmak: Çeşitli saç şekillendirme veya saç rengini değiştirme işlemleri sırasında kullanılan bazı ürünlerin sık aralıklarla saça uygulanması saçların zarar görmesine ve saç kırılmasına neden olabilir. Bu nedenle mümkünse bunlar gibi ürünleri kullanırken işlemlerin arasında en azından 8-10 hafta olmasına özen gösterilmesi saç kırıklarını önlemeye yardımcı olabilir (4).
- Saçı aşırı yıkamaktan uzak durmak: Saçın aşırı yıkanması saç ve saç derisinin kurumasına neden olabilir. Bu nedenle saçı her gün yıkamak yerine 2-3 günde bir yıkamak saç kırılmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Sağlıklı görünen saçlar bakımlı bir dış görünümün en önemli tamamlayıcılarından bir tanesidir. Siz de sağlıklı saçlara sahip olmak için gerekli önlemleri almayı ihmal etmeyin, beslenme düzeninize ve alışkanlıklarınıza dikkat edin.
Kaynakça:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8923613/
- https://health.clevelandclinic.org/the-best-vitamins-supplements-and-products-for-healthier-hair/
- 26.01.2017 tarih ve 29960 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği.
- https://www.aad.org/public/diseases/hair-loss/insider/stop-damage
- https://www.healthline.com/health/how-to-prevent-split-ends#takeaway
- https://www.healthline.com/health/hair-breakage#eating-disorders
- https://www.aad.org/public/diseases/hair-loss/insider/stop-damage
- https://www.webmd.com/beauty/what-to-know-about-split-ends
- https://www.ogleschool.edu/blog/split-ends-telling/
