Alzheimer Belirtisi Nedir? Alzheimerı Nasıl Fark Ederiz?
Alzheimer hafıza, düşünme ve muhakeme becerilerinde yavaş bir düşüşe neden olan bir beyin hastalığıdır. Günlük yaşamı aksatan hafıza kaybı Alzheimer veya diğer bunama hastalıklarının belirtisi olabilir.(1) Alzheimer, yaşlanmanın normal bir parçası değildir. Bilinen en büyük risk faktörü artan yaştır ve Alzheimer’lı kişilerin çoğunluğu 65 yaş ve üzeridir. Bu yazımızda Alzheimer belirtileri ve bu belirtilerin farklı aşamalarından bahsedeceğiz.
Alzheimer Belirtileri Nelerdir?
Alzheimer hastalığının belirtileri ve semptomları, hastalığın evresine bağlı olarak değişiklik gösterir. Genel olarak, semptomlar hafıza, karmaşık görevleri yönetme, dil, görsel algı ve davranış gibi alanlarda kademeli bir düşüş olarak kendini gösterir. Hafıza kaybı veya diğer Alzheimer belirtilerini yaşayan bireyler, zihinsel gerilemelerini fark etmekte zorlanabilirler; bu durum genellikle yakınları için daha belirgin hale gelir. Demans benzeri belirtiler yaşayan herkesin bir an önce doktora başvurması önemlidir. (2)
Doğru kelimeyi bulma, görsel imgeleri ve mekansal ilişkileri anlamada zorluk ve bozulmuş muhakeme veya yargılama da Alzheimer’ın erken evrelerinin sinyali olabilir. Hastalık ilerledikçe semptomlar daha şiddetli hale gelir ve artan kafa karışıklığı ve davranış değişiklikleri içerir.
Hafif evrede Alzheimer semptomları belirginleşir. En yaygın erken belirti, yeni öğrenilen bilgileri, özellikle son olayları, yerleri ve isimleri unutmaktır.
Hafif Alzheimer’ın diğer belirtileri şunlardır:
- Düşünceleri ifade etmekte zorlanma
- Eşyaları kaybetme veya yanlış yere koyma
- Plan yapma ve organizasyon sorunları
- Problem çözmede güçlük
- Günlük rutin işlerin tamamlanmasının uzaması
- Tanıdık yüzleri tanımakta genellikle sorun yaşamazlar ve tanıdık mekanlara seyahat edebilirler.
Orta evre Alzheimer, genellikle en uzun süren evredir ve yıllar sürme ihtimali vardır. Bu evredeki bireyler genellikle bakım ve yardıma ihtiyaç duyar.
Orta evredeki kişiler şunları yaşayabilir:
- Hafıza kaybı ve kafa karışıklığı artar; özellikle hayatlarındaki olayları veya detayları unutma sıklığı artar.
- Haftanın günü, mevsim ve bulundukları yer hakkında kafalarının karışması yaygındır.
- Kısa süreli hafızaları zayıflar.
- Aile bireyleri ve arkadaşları tanımakta güçlük çekebilirler.
- Basit matematik işlemlerinde zorluk yaşarlar.
- Kişisel bakım (banyo, tuvalet kullanma gibi) konularında yardıma ihtiyaç duyarlar.
- Kişilik değişiklikleri görülebilir; bu değişiklikler arasında ajitasyon, depresyon ve kaygı yer alabilir.
- Alzheimer veya diğer bunamalarla yaşayan bireyler ruh hali ve kişilik değişiklikleri yaşayabilir. Kafaları karışabilir, şüpheci, depresif, korkak veya kaygılı olabilirler. Evde, arkadaşlarıyla veya konfor alanlarının dışında olduklarında kolayca üzülebilirler.
- Aile ve arkadaşlar hakkında asılsız şüpheler geliştirebilirler.
- İdrar veya dışkı tutamama sorunları ortaya çıkar.
- Uyku bozuklukları yaşayabilirler.
- Yaşam alanlarından uzaklaşma eğilimleri oluşur.
Son Evre Alzheimer Belirtileri
Şiddetli Alzheimer’ı olan kişiler iletişim kuramaz ve bakımları için tamamen başkalarına bağımlıdırlar. Yaşamın sonuna doğru, kişi vücudu kapandığı için çoğu zaman veya tüm zamanını yatakta geçirebilir. Şiddetli Alzheimer belirtileri genellikle şunları içerir:
- İletişim kuramama
- Son deneyimlerin veya çevrenin farkında olmama
- Yemek yemeye karşı çok az ilgiyle kilo kaybı
- Nöbetler
- Diş, cilt ve ayak sorunları dahil olmak üzere genel fiziksel gerileme
- Yutma zorluğu
- İnleme, homurdanma veya homurdanma
- Artan uyku
- Bağırsak ve mesane kontrolünün kaybı
Alzheimer’lı kişilerde yaygın bir ölüm nedeni aspirasyon pnömonisidir. Bu tür pnömoni, bir kişi düzgün bir şekilde yutamadığında ve hava yerine akciğerlere yiyecek veya sıvı aldığında gelişir.
Özellikle zatürre ve deri enfeksiyonları olmak üzere enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelir.
Alzheimer Tedavisi
Alzheimer hastalığının şu anda bir tedavisi olmasa da, ABD Gıda ve İlaç Dairesi tarafından onaylanan ve hastalığın tedavisine yardımcı olabilecek ilaçlar mevcuttur.
Bunlar, kendilerine veya başkalarına zarar verme riski olan orta ila şiddetli Alzheimer hastalığı olan kişiler için lisanslı tek ilaçlardır.
Risperidon, ciddi yan etkileri olduğu için mümkün olan en düşük dozda ve mümkün olan en kısa süre boyunca kullanılmalıdır. Haloperidol yalnızca diğer tedaviler işe yaramadıysa kullanılmalıdır. (3)
Depresyonun kaygının altında yatan bir neden olduğundan şüpheleniliyorsa bazen antidepresanlar verilebilir.
Hafıza Kaybı için Doktora Ne Zaman Gidilmeli?
Siz, bir aile üyeniz veya arkadaşınız yakın zamandaki olayları hatırlamada veya net düşünmede sorun yaşıyorsa bir doktorla görüşmek en iyi seçenektir. Doktorunuz, semptomlara neyin sebep olabileceğini görmek için sorular sorabilir ve çeşitli testler ve prosedürler uygulayabilir. Ayrıca, daha fazla değerlendirme için sizi bir nörolog gibi bir uzmana yönlendirebilir.
Kaynakça:
